Herinneringen aan de deportatie van Joodse families uit Strijen in 1942

Strijen - Tachtig jaar geleden, in 1942 werden door de nazi-bezetters drie Joodse families, vanuit hun huizen in de Kerkstraat en de Molenstraat gedeporteerd. De mannen, vrouwen en kinderen van de familie Zwarenstein, de familie Kleinkramer en de familie van Coevorden werden in dat jaar vanuit Strijen weggevoerd en bijna allemaal binnen enkele maanden vergast in de kampen Auschwitz en Sobibor. 

Weinig overlevenden

Nellie Zwarenstein, haar zoon Pim en haar tweede echtgenoot Jacob Kleinkramer zijn drie van de achttien Joodse bewoners in Strijen die de systematische uitroeiing overleefden. Nellie en Pim overleven dankzij de inzet van een Dordtse advocate. Zij krijgt hen na maanden uit Kamp Westerbork, omdat Nellie met ‘één Joodse grootouder niet joods genoeg is voor deportatie’.

Jacob ontsnapt aan de grenzeloze moordzucht van de bezetter door onder te duiken, eerst op verschillende plaatsen in Strijen en later in de Biesbosch onder de naam Klinkhamer. Na de oorlog keren zij terug naar Strijen.

De andere vijftien leden van deze drie families keren nooit meer terug. Zij vinden hun dood in de gaskamers van vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor.

Het belang van een gedenkjaar

De Oudheidkundige Vereniging ‘Het Land van Strijen’ organiseert onder de noemer ‘Gedenkjaar 1942-2022’ meerdere activiteiten en officiële momenten om bij de geschiedenis van deze drie Joodse families stil te staan.

“Ik voel me sterk verbonden met de Joodse geschiedenis in Strijen. De gevelsteen van het oude Joodse schooltje is al generaties in onze familie en recent opnieuw ingemetseld in het huis van mijn zoon,” vertelt Sjaak Sinterniklaas. Het initiatief voor dit bijzondere gedenkjaar ontstond toen hij bij een fietstocht naar de fundamenten van de Barendrechtse Brug zich realiseerde dat dit de route was die de families in 1942 volgden, toen zij weggevoerd werden uit de Hoeksche Waard. Hij besloot de Oudheidkundige Vereniging een brief te schrijven over het belang van een gedenkjaar voor deze gebeurtenis.

“Als Oudheidkundige Vereniging hebben wij als doel de geschiedenis van de regio Strijen te inventariseren, beschermen en behouden én op allerlei manieren voor publiek toegankelijk te maken. De geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Strijen is al jaren een belangrijk onderdeel van ons onderzoek naar bewoners en bebouwing binnen onze regio. We hebben het initiatief voor een gedenkjaar omtrent de deportaties van deze drie Strijense families dan ook direct omarmd. We willen met de activiteiten onder de noemer ‘Gedenkjaar 1942-2022’ bijdragen om de herinnering aan de Joodse families in Strijen en hun lot levend te houden, ‘ licht bestuurslid Wout Moret toe.

Blijvende herinneringen

In de loop van 2022 worden in Strijen verschillende activiteiten georganiseerd door de vrijwilligers van de Oudheidkundige Vereniging.

Voor kinderen van groep 7 en 8 van de basisschool is een geschiedenisquiz beschikbaar, waarmee de verhalen van de families worden verteld. Deelnemers krijgen een gedenkspeldje.

Tijdens de Dodenherdenking op 4 mei 2022 leggen kinderen van de basisscholen in Strijen een krans en bloemen bij het Joods monument.

Op 4 november 2022 zijn geïnteresseerden welkom bij een Powerpoint presentatie met een toelichting over deze drie Joodse families. Aansluitend volgt een dorpswandeling, waarbij een gids u onder meer meeneemt langs de huizen waar deze families hebben gewoond.

Op vrijdagmiddag 11 november 2022 kunnen kinderen deelnemen aan een bezoek aan de Joodse begraafplaats in Strijen met begeleiding en toelichting van Dhr. Wim van der Hoek.

Om een blijvende herinnering te creëren in dit Gedenkjaar worden er sponsoren gezocht voor het planten van drie herdenkingsbomen. Voor elke familie wordt er in november één boom geplant in het Gedenkbos in Strijen.

Meer lezen?

De Heraut, het verenigingsblad van de Oudheidkundige Vereniging, zal een uitgave wijden aan dit thema. Exemplaren zijn gratis voor leden, en losse nummers zijn á EUR 3,50 te koop in het Museum van Strijen aan de Kerkstraat of via email te bestellen bij de Oudheidkundige Vereniging.

Ook de website www.hetlandvanstrijen.com wordt dit jaar uitgebreid met informatie over deze families. U vindt daar te zijner tijd meer informatie over de activiteiten, data en mogelijkheden om deel te nemen.

Gedenkjaar 1942-2022 

Herinneringen aan de deportatie van Joodse families uit Strijen, tachtig jaar geleden

BRON van de gegevens over de families:

Stolpersteine Dordrecht (stolpersteine-dordrecht.nl)