‘Audiotour mooie eigentijdse manier om verhalen Watersnood levend te houden’

Schuring/Numansdorp - Woensdag 1 februari is tijdens een druk bezochte bijeenkomst in De Stêêne Hut aan de Schuringse Havenkade Wz een bijzondere audiotour in gebruik genomen. Die voert langs 14 plekken in de zuidrand van de Hoeksche Waard die hard door de Watersnoodramp in 1953 zijn getroffen. “Het is echt belangrijk om de verhalen over de Ramp te blijven vertellen. Deze audiotour is een mooie eigentijdse manier om de verhalen onder jong en oud levend te houden. Mijn dank gaat uit naar de initiatiefnemers. Zonder hen was dit niet gelukt, ‘sprak wethouder Harry van Waveren daarbij. 

Die initiatiefnemers zijn Willy Spaan (Stichting Landelijk Erfgoed Hoeksche Waard) uit Zuid-Beijerland en Ad Bogaerds, voorzitter Stichting Educatief Centrum Numansdorp. Voor de ingang van de voormalige opslagloods voor pootaardappels wijst Bogaerds in de verte. ‘Deze hut is een emotionele plek voor heel veel mensen’, vertelt hij. ‘Hier brak 1400 meter dijk door van het Hollands Diep en kwam in de nacht van 1 februari een zee van water razendsnel de polder indenderen. Vier meter hoog, alles verwoestend. Een onvoorstelbare plas water. Met 56 verdronkenen op Schuring als gevolg. Hoe wrang ook, als de dijk hier niet was doorgebroken was Numansdorp vrijwel zeker een tweede Oude Tonge geworden.’ 

Voor een aandachtig gehoor vertelde Bogaerds binnen dat de Stêêne Hut pas enkele weken officieel in het bezit van de stichting is. ‘Het is agrarisch erfgoed en diende als algemeen aardappelbewaarplaats van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen. Het is gebouwd in 1947 en het laatste gebouw wat er nog is nu het Trekkerstation recent gesloopt is.’ (daar werd in 2003 de herdenking van 50 jaar Watersnood nog gehouden, red.). Welke bestemming het gebouw krijgt en hoe het opgeknapt gaat worden is nog niet duidelijk. In samenspraak met onder andere de gemeente zal dat stap voor stap bekeken worden.
Bogaerds: ‘We leven in een tijd dat dingen uit het verleden gemakkelijk worden afgebroken, dit mag niet verloren gaan. Want het gebouw is ook een symbool van de harde werkers die hier op de Ambachtsheerlijkheid vele jaren gewerkt en gezwoegd hebben.’

Bogaerds vertelde dat er bij hem thuis weinig werd gesproken over de watersnood. ‘Op school ook niet, er lag een boekje en dat was het. De historie van wat hier gebeurd is in 1953 mag niet verloren gaan.’

Audiotour

En dat is één van de redenen waarom Willy Spaan en Ad Bogaerds het voor elkaar kregen dat de Hoeksche Waard met een Audiotour over de Watersnoodramp in 1953 mee mag doen aan de Erfgoedlijn Historisch Haringvliet. ‘Een erfgoedlijn vertelt iets over een gebied’, lichtte Willy Spaan toe, ‘ik vond het altijd al jammer dat er niets voor de Hoeksche Waard was en toen deed zich de kans voor om via 70 jaar Watersnood aan te haken bij Erfgoedlijn Historisch Haringvliet. Die kans hebben moesten we niet laten lopen en herfst 2022 kregen we groen licht.’
Ze gaf aan dat op de 14 plekken verschillende aspecten van de rampnacht worden belicht. Spaan deed de 5 plekken bij Zuid-Beijerland en 2 op Tiengemeten, Bogaerds nam de 7 locaties van Numansdorp voor z’n rekening. De teksten, 2 minuten per item, zijn ingesproken door voormalig VPRO-journalist Ronald van den Boogaard die op de Zuidzijde woont. De audiotour kan mogelijk nog uitgebreid worden naar andere getroffen plaatsen in de Hoeksche Waard, zoals Strijen en ’s-Gravendeel.

Op 14 plekken staan paaltjes en wie daar met z’n telefoon de QR code scant krijgt het verhaal ter plaatse te horen en ziet foto’s via www.ramp1953.nl. De route is in willekeurige volgorde per auto of te voet of fietsend te volgen. ‘Er zijn steeds minder overlevenden over’, aldus Willy Spaan, ‘deze gebeurtenis mag niet vergeten worden. En het maakt iedereen ook weer bewust van de zeespiegelstijging en klimaatverandering, het gevaar voor nieuwe overstromingen is echt niet geweken.’ 

Namens de provincie zou gedeputeerde Jeannette Baljeu aanwezig zijn maar zij had dringende verplichtingen in de statenvergadering woensdagmiddag. Een quote uit haar dus niet uitgesproken speech luidt: “Na 1953 was Zuidwest-Nederland zich zeer bewust van het gevaar van water. Nu, na zo veel jaren, ebt dit besef langzaam weg. Maar ons land beschermen tegen overstromingen is een opgave die nooit af is. We moeten de urgentie vast blijven houden, ook als er al lang geen ramp is geweest. Dat zijn we als overheden verplicht voor de generaties na ons. Deze Audiotour draagt daaraan bij.”

Tenslotte benadrukte ook wethouder Van Waveren (een geboren Zeeuw) ook het belang van gedenken. ‘Dat blijft belangrijk. Veel mensen waren in die rampnacht wel wakker, maar niet voorbereid en kwamen om. De Ambachtsheerlijkheid met al die mensen die daar werkten en woonden vormde een eigen wereldje, iedereen kende elkaar. Dat maakt het verlies van zoveel mensen nog schokkender.’  

Expositie

Ter herinnering aan de Watersnoodramp in 1953 is er in de maand februari een tijdelijke expositie ingericht in De Stêêne Hut in buurtschap Schuring waar 56 personen zijn verdronken.
De Stêêne Hut is voor publiek alleen geopend op de zaterdagen 4, 11 en 18 februari van 13.00 tot 16.00 uur. 

(tekst: Conno Bochoven)