Meiny Epema-Brugman (1930-2022) was invloedrijkste econoom van Nederland

Puttershoek - Oud-Kamerlid Meiny Epema-Brugman (PvdA), die vorige week op 91-jarige leeftijd is overleden, wilde in 1981 geen ‘Excuus-Truus’ zijn in het tweede kabinet-Van Agt. De Puttershoekse politica bedankte voor de eer omdat zij gevraagd wilde worden om haar kennis en ervaring en niet ‘omdat er nog wat vrouwen nodig waren in de regeringsploeg’.

Dat Epema het staatssecretariaat aan zich voorbij liet gaan, tekent volgens haar dochter Elsbeth hoe vooruitstrevend haar moeder was en dat zij een boegbeeld was van de vrouwenemancipatie.

‘Vrouwen moeten zorgen dat ze terechtkomen in de machtscentra waar de beslissingen worden genomen’, zei Meiny Epema ooit. Elsbeth vertelt dat haar moeder altijd actief was. ‘Ze had scheikunde gestudeerd in Groningen, waar zij is geboren. Daarna heeft zij gewerkt als lerares scheikunde en toen mijn broer Gerrit en ik al waren geboren heeft ze aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam economie gestudeerd.’ 

In de rouwbrief staat: ‘Ze was haar tijd ver vooruit, nu heeft de tijd haar ingehaald.’ Volgens Elsbeth maakt de carrière van haar moeder dit duidelijk. Zij was voor de Partij van de Arbeid gemeenteraadslid in Puttershoek, lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland en van 1970 tot 1982 lid van de Tweede Kamer, waar zij vicefractievoorzitter werd en voorzitter van de commissie voor Economische Zaken.

De ouders van Meiny Epema waren Friezen. Een jaar na haar geboorte verhuisde het gezin van Groningen naar Leeuwarden. In 1956 belandden Meiny Epema en haar man in Puttershoek waar hij een baan kreeg bij de Suikerfabriek. Daar rolde zij in de politiek en werd zij al snel volksvertegenwoordiger in de raad.

PvdA-raadslid Piet Westdijk was buurjongen van de Epema’s en oppas van hun kinderen. Hij spreekt vol bewondering over haar kwaliteiten: ‘Zij was een natuurtalent en stak er met kop en schouders bovenuit. Dat verklaart haar opvallende carrière in de politiek. Zij was mijn grote voorbeeld, een sociaaldemocraat die zich opwerkte van lerares tot de invloedrijkste vrouw van de top van het Nederlandse bedrijfsleven.’

Volgens Westdijk zou Meiny Epema vandaag de dag met haar opvattingen zo weer in de politiek kunnen acteren. Dat bevestigen haar dochter en haar partner Jan Minks: ‘We hebben aantekeningen van haar gevonden en doorgenomen. Daar staan meningen, die met een beetje bijsturen nog geldig zijn voor zaken die spelen. Moeder nam vaak afwijkende standpunten in. Zo was zij voor kernenergie en had zij vooruitstrevende meningen over het milieu, een terrein waarop zij gezaghebbend was. We hebben ons afgevraagd of we wat met die aantekeningen konden, maar dat is niet zo. Soms staat er ook gewoon een boodschappenlijstje tussen. Ze zijn niet geordend genoeg voor bijvoorbeeld de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA.’

Elsbeth Epema en Piet Westdijk roemen beiden de manier waarop Meiny Epema inhoud gaf aan haar rol als volksvertegenwoordiger. Westdijk, van huis uit een vakbondsman, zegt dat ze volgens hem geen politiek-bestuurlijke ambitie had. ‘Ik heb het altijd heel bijzonder gevonden dat zij op verzoek van ondernemingsraden commissaris werd bij grote ondernemingen.’

Daar voegt Elsbeth aan toe: ‘Ik weet lang niet alle commissariaten, maar herinner me DSM, Tata Steel, Unilever en ABN/Amro. Zij was ook kroonlid van de SER, voorzitter van diverse energie- en milieuorganisaties en werd in die tijd, na haar politieke loopbaan, de meest invloedrijke econoom van Nederland genoemd. En als dochter wil ik graag zeggen dat zij altijd heel gewoon is gebleven, sociaal, aardig en toegankelijk, voor iedereen in het dorp.’

De gesprekken tussen vakbondsman Westdijk, voorzitter van de Ondernemingsraad van Suiker Unie, en commissaris Epema, namens de werknemers beleidsbepalend voor grote bedrijven, gingen vrijwel altijd over de politiek. Elsbeth herkent dat: ‘Het was altijd leuk om bij mijn moeder op bezoek te gaan en we gingen vaak. Maar dan moesten we wel de krant hebben gelezen, anders hadden we geen gesprek. Haar kranten waren NRC Handelsblad, de Volkskrant en Het Kompas. Ze heeft tot haar 72^ste gewerkt en moest toen stoppen. Begin dit jaar is zij van Puttershoek verhuisd naar een verzorgingshuis in Huizen, bij ons in de buurt.’